Podział majątku małżonków po rozwodzie lub separacji to kluczowe zagadnienia w prawie rodzinnym, które wymagają dokładnego zrozumienia przepisów oraz procedur. W niniejszym artykule omówimy, jak przebiega podział majątku wspólnego w obu tych sytuacjach, zwracając uwagę na różnice i podobieństwa.
Z tego artykułu dowiesz się:
- kiedy można dokonać podziału majątku wspólnego
- jak przebiega podział majątku po rozwodzie
- co wchodzi w skład majątku wspólnego mieszkańców
- czy możliwy jest nierówny podział majątku
- podział majątku przed rozwodem – na czym polega
- czy czas trwania małżeństwa ma wpływ na podział majątku
- jak przebiega umowny podział majątku wspólnego
Majątek wspólny a majątek osobisty
Z chwilą zawarcia małżeństwa, o ile małżeństwo nie ustanowili rozdzielności majątkowej (np. poprzez intercyzę), powstaje między nimi wspólność ustawowa. Oznacza to, że większość dóbr nabytych w trakcie trwania małżeństwa wchodzi w skład majątku wspólnego. Do majątku wspólnego zalicza się m.in.:
- wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
- dochody z majątku wspólnego oraz z majątku osobistego każdego małżonka,
- środki zgromadzone na rachunkach bankowych,
- nieruchomości i ruchomości nabyte w trakcie trwania małżeństwa.
Natomiast majątek osobisty każdego z małżonków obejmuje:
- przedmioty nabyte przed zawarciem małżeństwa,
- przedmioty uzyskane przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej,
- przedmioty służące do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
- odszkodowania za uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia,
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innej działalności zarobkowej jednego z małżonków.
Zrozumienie różnicy między majątkiem wspólnym a osobistym jest kluczowe przy podziale majątku po rozwodzie lub separacji.
Podział majątku po rozwodzie tj. podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
Po orzeczeniu rozwodu ustaje wspólność majątkowa małżeńska, co otwiera drogę do podziału majątku wspólnego. Podziału tego można dokonać na dwa sposoby:
- Umowny podział majątku: Jeśli mąż i żona są w stanie dojść do porozumienia, mogą zawrzeć umowę o podział majątku. W przypadku, gdy w skład majątku wchodzi nieruchomość, umowa ta musi być sporządzona w formie aktu notarialnego w kancelarii notariusza. Umowny podział majątku pozwala na szybsze i mniej kosztowne zakończenie spraw majątkowych.
- Sądowy podział majątku: Jeśli małżonkowie nie mogą osiągnąć porozumienia, konieczne jest złożenie wniosku o podział majątku do sądu. Sąd, na podstawie przedstawionych dowodów oraz zeznań stron, dokonuje podziału majątku, uwzględniając interesy obu małżonków. Warto zaznaczyć, że sądowy podział majątku może być procesem długotrwałym i kosztownym.
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, istnieje domniemanie, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe. Jednakże, na wniosek jednego z małżonków, sąd może orzec o nierównych udziałach, biorąc pod uwagę stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego.
Podział majątku po separacji
Separacja może przybrać formę faktyczną lub prawną.
- Separ. faktyczna: To sytuacja, w której małżonkowie żyją osobno, ale nie mają formalnego orzeczenia sądu. W takim przypadku wspólność majątkowa trwa nadal, co oznacza, że nie można dokonać podziału majątku wspólnego. Dopiero formalne orzeczenie separa cji przez sąd powoduje ustanie wspólności majątkowej.
- Separ. prawna: To stan formalnie orzeczony przez sąd na wniosek jednego lub obojga małżonków. Z chwilą orzeczenia separacji powstaje rozdzielność majątkowa, co oznacza, że każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem osobistym. Po orzeczeniu separac ji strony mogą złożyć wniosek o podział majątku wspólnego. Wniosek taki można zamieścić w pozwie o sep arację lub złożyć odrębnie. Sąd dokonuje podziału majątku, uwzględniając interesy obu stron.
Warto zaznaczyć, że majątek nabyty po orzeczeniu separ acji należy do majątku osobistego strony, która go nabyła. Każdorazowo sąd orzeka o rozdzielności majątkowej między małżonkami w przypadku separ acji, dlatego nie ma możliwości jej zniesienia.
Rola notariusza i adwokat lub kancelaria radcy prawnego w podziale majątku
W procesie podziału majątku warto skorzystać z pomocy profesjonalistów:
- Notariusz: jest niezbędny przy sporządzaniu umowy o podział majątku, jeśli w jego skład wchodzi nieruchomość. Podział majątku u notariusza jest szybszy i mniej formalny niż postępowanie sądowe.
- Adwokat/ Radca Prawny: pomoże w przygotowaniu wniosku o podział majątku, reprezentacji przed sądem oraz w negocjacjach między małżonkami.